Didda
Hjartardóttir Leaman / Skynjun
og sköpun skrímslis
21.febrúar
- 29. mars
Inga
Þórey Jóhannsdóttir spyr
Diddu nokkurra spurninga um verk hennar í tilefni
sýningarinnar „Skynjun og sköpun
skrímslis“ í Suðsuðvestur
2009 (For English see below)
IÞJ; Þú hefur áður
unnið málverk útfrá sögunni
um Frankenstein og tekur upp þráðinn
að nýju tuttugu árum síðar.
Á sýningunni í SSV sýnir
þú ný málverk sem unnin
eru útfrá sögunni um skrímslið
en sýnir ljósmyndir af eldri verkunum.
Hvers vegna afturhvarf, þetta með að
tefla saman nýjum og eldri verkum?
DHL; Mig langaði að tjá sögu,
eldri verkin eru máluð 1988-89 þ.e.
fyrir tuttugu árum. Þó tuttugu
ár séu ekki langur tími í
stærra samhengi þá eru þau
það sem hluti af mannslífi. Stundum
ásækja mann eldri verk,eitthvað sem
maður hélt að væri klárað
gerir á ný kröfur á mann.
Stór hluti listsköpunar er sífelld
endurvinnsla.
Eitthvað við SSV kallar líka á
húsið í skóginum, húsið
í skóginum getur verið svo margir
staðir. Gullbrá, Hans og Gréta,
Rauðhetta og Mjallhvít svo dæmi séu
tekin - SSV er hér húsið í
skóginum. Það að fara inná
yfirráðasvæði annarra er martraðarkennt
og fyllir mann bæði spennu og hryllingi,
en húsið í skóginum býr
líka yfir nánast ómótstæðilegu
aðdráttarafli, sem hlýlegur og vinalegur
staður fjarri annarri byggð, eins konar vin
. Í tilfelli skrímslisins breytist það
í peeping Tom eða gluggagægi. Á
svipaðan hátt með skoðun ljósmyndanna
gægjast áhorfendur inn í íbúðina
á efri hæð SSV þar sem eldri
verkunum hefur verið komið fyrir.
IÞJ;
Á undanförnum árum hefur kortagerð
verið stór partur af þinni myndlist
til að mynda hefur þú unnið með
borgarkortið London A-Z. Hver eru tengsl þessarar
sýningar við kortagerð?
DHL; Hér verða ljósmyndir af eldri
verkum að kortum af óaðgengilegu svæði,
kortum sem vísa til fortíðar en
líka nútíðar - þar
sem við vitum að verkin eru gömul en
þau eru þarna uppi núna þó
við höfum ekki beinan aðgang að þeim
og sá staður og stund sem þau vísa
til er hér og nú. Á svipaðan
hátt getur söguskoðun verið villandi.
Mér finnst oft að ég geti skilið
betur hvert ég var að fara í eldri
verkum, jafnvel árum eða áratugum
eftir gerð þeirra, en ég veit samt
að slíkar hugmyndir eru vafasamar því
tíminn sem er liðinn, skilur líka
eftir gjá gleymsku og nýrrar reynslu,
sem er ómögulegt að átta sig
á hvort tekur frá eða bætir
við fyrri skilning.
IÞJ;
Þú hefur áður unnið með
mynstur og kerfi í verkum þínum.
Á hvern hátt tengjast þessiverk
mynsturgerð eða kerfum?
DHL; Í skáldsögunni um Frankenstein
kom mér mest á óvart þegar
ég las hana fyrst hvað ytra byrði skrímslisins
var lítill hluti sögunnar. Þó
svo að þetta ytra byrði sé sá
hluti sem einangrar það frá mannlegu
samfélagi og er örlagavaldur í
lífi þess. Í frásögninni
er það innra líf skrímslisins
og tilfinningar og innra líf, þráhyggja
og samviska V.F. sem spila stærsta hlutverkið,
ásamt einmanaleika beggja. Þessir tvær
sögupersónur hafa sömu rödd,
eru tengdar órjúfandi böndum nokkurs
konar andhverfir pólar.
Til að tjá það sem er undir yfirborðinu,
reynist mér betra að nota þær
endurtekningar sem mynsturgerð býður
uppá. Mér finnst líka gaman að
glíma við, jafnt og í götukortunum,
mörkin milli, skreytis og listar eða hvað
ég geti gengið langt í mynsturgerð
rétt eins og kortagerð án þess
að listaverkið missi gildi sitt. Hér
er ég að spyrja spurningar. Ljæ ég
verkinu með málverkinu, þ.e. pensilstrokum,
málningu og myndbyggingu, eitthvað sem
gefur því gildi? Eða er ég
,,bara” að skreyta?
IÞJ; Fótleggir: Af hverju fótleggir,
af hverju þessi efni (brauð og rúsínur)
?
DHL; Sem líkamspartar henta fótleggir
vel til að tjá það sem er mannlegt.
Þeir greina okkur frá dýrunum
á vissan hátt, það að
standa uppréttur við flestar mannlegar
athafnir. Sem tákn og sem ,,pun“ (orðaleikur)
skipta þeir mig líka máli, s.s.
,,að fótunum sé kippt undan manni”;
,,að vera algjörlega fótalaus“
, ,,að missa fótanna”; ,, að
standa á brauðfótum ”. Rúsínufæturnir
komu til mín úr undirvitundinni, ég
vaknaði einn morguninn í vetur með
þessa mynd af rúsínufótleggjum
íklæddum nælonsokkum og man nú
ekki lengur hvort rúsínufæturnir
kölluðu á brauðfæturna eða
öfugt, en þeir eru andhverfur, kannski
andhverfir pólar eins og Franki og skrímslið.
Að efnið sé ætilegt, rúsínur
og brauð, er fyrst og fremst táknrænt,
þó að táknræna hliðin
vefjist dálítið fyrir mér.
Ég held að hún vísi helst
til kristni, til altarisgöngu og aflausnar synda.
Þar eru brauðfætur líkami Krists
og rúsínufætur táknmynd
blóðs Krists. Fyrir mér er mikilvægt
að fæturnir hafi ekki innri strúktúr
gerðan úr öðru efni, að innri
bygging þeirra sé efnið sjálft.
Fæturnir höfða til gerðar skrímslisins,
sem var samsett úr mörgum líkamspörtum,
en líka fleiri atburða sem hafa haft mikil
áhrif á mig undanfarna áratugi.
Þá sérstaklega terroristasprenginganna
í neðanjarðarlestum og strætisvagni
í London 7.7. 2005, og kreppuna hér
og nú á Íslandi. Þessir
atburðir hafa ógnað daglegu lífi
mínu og annarra í nánasta umhverfi
við mig á þann hátt að
smjúga djúpt inní grundvöll
hversdagslífsins og valda þar ómældum
usla. Hér koma kortin kannski aftur inní
sem tákn sameiginlegs umhverfis, göturnar
sem við göngum öll? Kannski er það
helst blekkingarvefur ímyndaðs öryggis
sem er rofinn við slíkar aðstæður
og er sársaukafullt að horfast í
augu við. Lokapunkturinn í svörum
mínum fjallar þó um sköpunina.
Sköpunarferlið og endanlega útkomu.
Sköpun V.F. á skrímslinu, þráhyggja
sköpunarinnar sem kemur ekki auga á hvað
hún er raunverulega að skapa, heldur sér
aðeins drauminn. Jafnframt óttinn við
að geta ekki fundið eða veitt sköpunarverki
sínu þá ást og ábyrgð
sem það á skilið.
E.t.v. að geta ekki horfst í augu við
hryllinginn.
Inga
Þórey Jóhannsdóttir asked
Didda some questions about her work on the occasion
of her exhibition in SSV 2009.
IÞJ; In earlier work the novel Frankenstein
was an inspiration for your paintings, now twenty
years later you revisit the same theme. In your exhibition
in SSV you are showing new paintings that focus on
the monster in the story, but you also display photographs
of the old paintings. What is the reason for this
return? Why put current works in context with older
works?
DHL; In a sense I wanted to express a History, the
older works are painted in 1988-1989, twenty years
ago. Even though twenty years is not a long time in
a larger context, it is as part of human life. Sometimes
old works and ideas come to haunt you, something you
thought you had dealt with and finished working on
makes a new demand on your energy. A great part of
artistic creation is constant recycling. Something
about SSV calls for the house in the forest. The house
in the forest can be so many places: Goldilocks, Hansel
and Gretel, Little Red riding hood and Snow white
to name a few. Here SSV becomes the house in the forest.
To invade other peoples space is nightmarish and fills
one with both excitement and dread. But the house
in the forest also holds an almost irresistible attraction,
as a warm and friendly place far from other human
habitation, a kind of oasis. In the novel the monster
becomes a peeping Tom within the surroundings of the
house. Similarly through looking at the photographs,
the visitor in the exhibition space peeps into the
flat on the top floor of SSV where the old paintings
have been displayed.
IÞJ; In recent years map-making has played a
part in your works, for example the London A-Z inspired
many of your works. What connection does this exhibition
have to mapmaking?
DHL; Here the photographs of the old paintings become
maps of an inaccessible area, maps that refer to the
past, but also to the present. We know that the works
are old, but they are currently upstairs. Even though
we don‘t have direct access to them the time
and place they refer to is here and now. In a similar
way looking at history can be confusing. I often feel
that I can understand where I was going with my works
from the past, years or even decades after I made
them. But I also know that such ideas are doubtful
as the time that has past also leaves a great divide
of forgetfulness and new experiences and it is impossible
to realize whether those add to or take away from
previous understanding.
IÞJ; Over the past few years another element
of your artworks has been patterns and systems. In
what way do the new works relate to those?
DHL; When I first read the novel Frankenstein it surprised
me how small a part the monsters physical condition
played. Even though this physical condition is what
isolates the monster from human society and greatly
affects its destiny. In the novel it is the monsters
inner life and emotions and the inner life, obsession
and conscience of Victor Frankenstein that play the
biggest role, along with the loneliness of both. Those
two characters have the same voice; they are connected
by an unbreakable bond a sort of polar opposites.
In order to express what is underneath the surface,
it works better for me to use the repetition that
patterns offer. Also just as with the street maps
I like to wrestle with the divide between decoration
and art, or how far I can go with patterns as well
as mapmaking without devaluing the artistic integrity
of the work. Here I am asking a question. Do I give
the works value through the painting process i.e.
with brushstrokes, paint and structure, or am I “just”
decorating?
IÞJ;
Legs: why legs, why those materials (bread and raisins)?
DHL;
As body-parts legs are suitable to express that which
is human. In a way they separate us from animals.
To stand on two feet during most human activities.
Also as symbols and as puns they are important to
me, i.e. “to have the feet pulled from under
you”, “to be legless”, ”to
loose your footing” etc. The raisin-legs came
to me from the subconscious. I woke one morning this
winter with the image of the raisin-legs dressed in
nylon and I can no longer remember what came first,
the legs made of raisins or the legs made of bread,
but they are opposite’s perhaps polar opposites
like Frankie and the monster. The fact that the materials
are edible is first and foremost symbolic, although
the symbolic side of things is unclear to me. I think
it refers to Christianity, to the sacraments, and
the absolution of sin. Where the bread legs are the
body of Christ and the raisin legs the symbolic image
of the blood of Christ.
To
me it is important that the inner structure is not
made of a different material, that the structure is
the material itself. The legs refer to the creation
of the monster put together from various body parts,
but it also refers to events that have influenced
me over the past two decades. In particular the references
are to the terrorist bombings of the underground and
buses in London 7.7.2005 and the depression in Iceland
here and now. Those events have threatened my own
life and those living in close proximity to me in
such a way that they have seeped into the fabric of
our daily lives and caused an immeasurable disruption.
Perhaps this is where the maps come back in, as a
unifying symbol of our surroundings, the streets we
all walk down? I guess it is the veil of deception
of imagined security that is lifted by such events
and causes the greatest pain. Finally as my answer,
the works are about creation, the creative process
and the final outcome. V. Frankenstein’s creation
of the monster, the obsessive quality of creation
that is unable to see that which it is really creating,
and can only glimpse the dream. Also there is the
fear of not being able to feel for or to give its
creation the love and responsibility that it deserves.
Perhaps of not being able to face the horror.
|